റഷ്ദി ഇന്ത്യയിലെ മുംബൈയിലെ ഒരു മുസ്ലീം കുടുംബത്തിലാണ് ജനിച്ചത്. എന്നാൽ തന്റെ ജീവിതത്തിന്റെ നല്ല ഭാഗവും സൽമാൻ റഷ്ദി ബ്രിട്ടനിലാണ് ചെലവഴിച്ചത്. പ്രായപൂർത്തിയായ ജീവിതത്തിലുടനീളം റഷ്ദിയുടെ ഇസ്ലാമുമായുള്ള ബന്ധം മതപരം എന്നതിനേക്കാൾ സാംസ്കാരികം ആയിരുന്നു എന്ന് പറയുന്നതാണ് ഉചിതം. താൻ ഒരിക്കലും ഇസ്‌ലാമിൽ വിശ്വസിക്കുന്നയാളായോ അതനുസരിച്ചു പ്രവർത്തിക്കുന്നയാളായോ റഷ്ദി സ്വയം കണക്കാക്കിയിട്ടില്ല.
1970-കളിൽ ഇംഗ്ലീഷിൽ നോവലുകൾ എഴുതാൻ തുടങ്ങിയ റഷ്ദി, 1981-ൽ പുറത്തിറങ്ങിയ മിഡ്‌നൈറ്റ്‌സ് ചിൽഡ്രൻ എന്ന പുസ്തകത്തിന് വലിയ അംഗീകാരം നേടി. ഈ നോവൽ വിവാദങ്ങൾ സൃഷ്ടിച്ചു. ഇന്ത്യയുടെ മുൻ പ്രധാനമന്ത്രി ഇന്ദിരാഗാന്ധി, പുസ്തകത്തിൽ തന്നെക്കുറിച്ച് അത്ര മുഖസ്തുതിയല്ലാത്ത വാചകത്തിന്റെ പേരിൽ തന്നെ അപകീർത്തിപ്പെടുത്തിയെന്ന് റഷ്ദിക്കെതിരെ കേസ് കൊടുത്തു. വാസ്തവത്തിൽ, 1980-കളിൽ ഉടനീളം വിവാദങ്ങൾക്ക് പരിചിതനായ ആളായിരുന്നു റഷ്ദി, ബ്രിട്ടനിലെ ഭരണകക്ഷിയായ കൺസർവേറ്റീവ് പാർട്ടിയുടെ ശക്തമായ വിമർശകനായും റഷ്ദി പ്രവർത്തിച്ചുവന്നു.
എന്നാൽ 1988 സെപ്തംബർ 26-ന് പ്രസിദ്ധീകരിച്ച ദി സാത്താനിക് വേഴ്‌സസ് അഥവാ പൈശാചികമായ വചനങ്ങൾ എന്ന റഷ്ദിയുടെ ഇംഗ്ലീഷ് പുസ്തകം, ബ്രിട്ടനിലെ ഏറ്റവും വിവാദ വ്യക്തിയായി റഷ്ദിയെ മാറ്റി. സാത്താനിക് വേഴ്‌സസ് മിഥ്യയും യാഥാർഥ്യവും കൂട്ടിയിണക്കുന്ന ഒരു ഫാന്റസി നോവലാണ്. പ്രശസ്ത ഇന്ത്യൻ സിനിമാതാരം ജിബ്രീൽ ഫാരിഷ്തയും, ബ്രിട്ടീഷ് റേഡിയോയുടെ പ്രശസ്ത വോയ്‌സ് ഓവർ ആർട്ടിസ്റ്റായ സലാദിൻ ചാംചയുമാണ് നോവലിലെ പ്രധാന കഥാപാത്രങ്ങൾ. നോവലിന്റെ തുടക്കത്തിൽ, ഇന്ത്യയിൽ നിന്ന് ബ്രിട്ടനിലേക്ക് പറക്കുന്ന ഒരു ഹൈജാക്ക് ചെയ്ത വിമാനത്തിൽ ഇരുവരും കുടുങ്ങുന്നു. ഇംഗ്ലീഷ് ചാനലിന് മുകളിലൂടെ വിമാനം പൊട്ടിത്തെറിക്കുന്നു, പക്ഷേ ഇരുവരും അത്ഭുതകരമായി രക്ഷപ്പെടുന്നു. രക്ഷപ്പെട്ട അവർക്ക് അത്ഭുതകരമായ ഒരു രൂപാന്തരം സംഭവിക്കുന്നു. ഫാരിഷ്ത ഉയർന്ന പദവിയിലുള്ള മാലാഖയായ ഗബ്രിയേലിന്റെയും ചാംച ഒരു പിശാചിന്റെയും വ്യക്തിത്വത്തെ സ്വീകരിക്കുന്നു.
ഈ പുസ്തകത്തിന്റെ വിവാദ ഭാഗം ജിബ്രീലിന്റെ മനസ്സിലെ സ്വപ്ന സീക്വൻസുകളുടെ ഒരു പരമ്പര ഉൾക്കൊള്ളുന്നതാണ്. ഇസ്‌ലാമിന്റെ ഉത്ഭവത്തിന്റെ പുനരാഖ്യാനം ഇതിലൊന്നാണ്, നോവലിന്റെ ശീർഷകത്തിന് പിന്നിലെ കഥക്കായി പ്രത്യേക താൽപ്പര്യമുള്ള റഷ്ദി പിന്നെ അതിന്റെ പിറകെ പോകുകയാണ്.
"പൈശാചിക വാക്യങ്ങൾ" എന്ന ഈ കഥ ഉരുത്തിരിഞ്ഞത്, മക്കയിലെ താമസക്കാരെ അല്ലാഹുവിനെ അംഗീകരിക്കാൻ പ്രേരിപ്പിക്കാനുള്ള പ്രവാചകൻ മുഹമ്മദിന്റെ ശ്രമങ്ങളെ കുറിച്ച് രണ്ട് ആദ്യകാല മുസ്ലീം വ്യാഖ്യാതാക്കൾ രേഖപ്പെടുത്തിയ മുസ്‌ലിംകളാൽ അംഗീകരിക്കപ്പെടാത്ത ഒരു ഹദീസിൽ (റിപ്പോർട്ട്) നിന്നാണ്. അള്ളാഹുവിന് കീഴടങ്ങാൻ മക്കക്കാരെ പ്രേരിപ്പിക്കുന്നതിന്, ഇസ്‌ലാമിന് മുമ്പുള്ള മക്കയിലെ ബഹുദൈവ വിശ്വാസങ്ങളുമായി വിട്ടുവീഴ്ച ചെയ്യാൻ പ്രവാചകൻ മുഹമ്മദ് തയ്യാറായിരുന്നുവെന്നാണ് ഈ കഥ സൂചിപ്പിക്കുന്നത്. പക്ഷെ ഇസ്ലാമിക ചരിത്രത്തിൽ, ഈ കഥ ഒരിക്കലും ഹദീസിന്റെ ആധികാരിക ശേഖരത്തിൽ ഉൾപ്പെടുത്തിയിട്ടില്ല.
എന്നിരുന്നാലും, റഷ്ദി നോവലിൽ ഈ ബദൽ ആഖ്യാനത്തിലൂടെ ഒരു കളി കളിക്കുകയാണ്. മാത്രമല്ല റഷ്ദി ഇസ്‌ലാമിന്റെ ഉത്ഭവത്തിലും ചരിത്രത്തിലും വിശുദ്ധ നഗരമായ മക്ക മുതൽ മുഹമ്മദിന്റെ ഭാര്യമാർ വരെയുള്ള എല്ലാ വിഷയങ്ങളിലും പുനരാവിഷ്കരണം നടത്തി മറ്റൊരു മിഥ്യയെ ഉണ്ടാക്കുകയും ചെയ്യുന്നു. പല മുസ്‌ലിംകളും ഈ നോവൽ ഇസ്‌ലാമിനെ ഏറ്റവും പ്രകോപനപരമായ രീതിയിൽ പരിഹസിക്കാനും അപമാനിക്കാനും ശ്രമിക്കുന്നുവെന്ന അഭിപ്രായം മുന്നോട്ടുവെച്ചു. മുസ്‌ലിംകളെ വ്രണപ്പെടുത്താൻ റഷ്ദി ഉദ്ദേശിച്ചിരുന്നു എന്നതിന്റെ തെളിവായി മുസ്ലീം നിരൂപകർ നോവലിന്റെ നാല് വശങ്ങൾ ചൂണ്ടിക്കാണിച്ചു.
ആദ്യം, റഷ്ദി "പൈശാചിക വാക്യങ്ങൾ" എന്ന കഥയ്ക്ക് നോവലിൽ ഒരു പ്രധാന സ്ഥാനം നൽകിയിരുന്നു. അത്, പ്രവാചകൻ മുഹമ്മദിനെ സാത്താനിൽ നിന്ന് ഉണ്ടായ വഞ്ചകനാണെന്നും ഖുറാൻ മുഹമ്മദിന്റെ പൈശാചിക സഹകരണത്തിന്റെ ഉൽപ്പന്നമാണെന്നും മുദ്രകുത്തുന്ന ക്രിസ്ത്യൻ ചരിത്രത്തിലെ പഴയ ഇസ്ലാം വിരുദ്ധ വിവരണങ്ങളെ ശക്തിപ്പെടുത്തുന്നതായിരുന്നു. രണ്ടാമതായി, റഷ്ദി നോവലിൽ മുഹമ്മദിന് (Muhammad) പകരം "മഹൂന്ദ്" (Mahound) എന്ന പേര് നൽകി. മധ്യകാല ക്രിസ്ത്യാനികൾ മുഹമ്മദിനെ കള്ളപ്രവാചകനും പിശാചിന്റെ ഏജന്റുമാണെന്ന് അപകീർത്തിപ്പെടുത്താൻ "മഹൂന്ദ്" എന്ന പേര് ഉപയോഗിച്ചിരുന്നു. മൂന്നാമത്,
റഷ്ദി ഒരു വേശ്യാലയത്തിലെ പന്ത്രണ്ട് വേശ്യകൾക്ക് പ്രവാചകൻ മുഹമ്മദിന്റെ ഭാര്യമാരുടെ പേരിട്ടു. നാല്, റഷ്ദി ഇസ്ലാമിലെ ഏറ്റവും വിശുദ്ധ നഗരമായ മക്കയെ പരാമർശിച്ചത് ജാഹിലിയ എന്ന പേരിലാണ്. പ്രവാചകൻ മുഹമ്മദിന് വെളിപാട് വരുന്നതിന് മുമ്പുള്ള അജ്ഞതയുടെ കാലഘട്ടവുമായി മുസ്ലീങ്ങൾ ബന്ധപ്പെടുത്തുന്ന ഒരു വാക്കാണത്.
നോവലിന്റെ പ്രസിദ്ധീകരണത്തിന് ശേഷം നടന്ന സംഭവങ്ങൾ ലോകമെമ്പാടും ഒരു വലിയ വിവാദത്തിന് തിരികൊളുത്തി. 1988 ഒക്ടോബർ 6-നോടകം നോവൽ നിരോധിക്കുന്ന ആദ്യ രാജ്യമായി ഇന്ത്യ മാറി. തുടരെ തന്നെ ബംഗ്ലാദേശ്, ദക്ഷിണാഫ്രിക്ക, ശ്രീലങ്ക, സുഡാൻ എന്നിവയുൾപ്പെടെ നിരവധി രാജ്യങ്ങളിൽ ഈ പുസ്തകം നിരോധിക്കപ്പെട്ടു. ഈ നിരോധനങ്ങൾ ബ്രിട്ടനുള്ളിൽ കാര്യമായ ശ്രദ്ധ നേടിയില്ലെങ്കിലും, ജനുവരി 14-ന് കാര്യങ്ങൾ മാറി. 1989-ൽ, വലിയ മുസ്ലീം ജനസംഖ്യയുള്ള ഇംഗ്ലണ്ടിന്റെ വടക്കൻ നഗരമായ ബ്രാഡ്‌ഫോർഡിൽ ഒരു വലിയ പ്രകടനം മാധ്യമങ്ങൾ റിപ്പോർട്ട് ചെയ്തു. അതിൽ പ്രതിഷേധക്കാർ പുസ്തകമെടുത്ത് കത്തിച്ചു. ഇത് രാജ്യത്തും ലോകമെമ്പാടുമുള്ള മറ്റ് പ്രകടനങ്ങൾക്ക് പ്രചോദനമായി, അവയിൽ ചിലത് മാരകമായി മാറി, പാക്കിസ്ഥാനിലും ഇന്ത്യയിലും നടന്നത് ചില ഉദാഹരണങ്ങളാണ്.
1989 ഫെബ്രുവരി 14 നാണ് റഷ്ദി വിഷയത്തിലെ ഏറ്റവും നിർണായക സംഭവം നടന്നത്. ഇറാനിലെ ആയത്തുള്ള ഖൊമേനി റഷ്‌ദിയുടെയും സാത്താനിക് വേഴ്‌സസിന്റെ പ്രസിദ്ധീകരണത്തിൽ ഏർപ്പെട്ടിരിക്കുന്നവരുടെയും മരണത്തിന് ഉത്തരവിട്ടുകൊണ്ട് ഒരു ഫത്വ പുറപ്പെടുവിച്ചു. ഖൊമേനിയുടെ ഫത്വ മിഡിൽ ഈസ്റ്റേൺ രാഷ്ട്രീയത്തിന്റെ ഭ്രമണപഥത്തിലേക്ക് ഈ പുസ്തകത്തെ കൊണ്ടുവന്നു. മാത്രമല്ല ഒരു ദശാബ്ദക്കാലം റഷ്ദി ഒളിവിൽ പോകുന്നതിനും ഇത് കാരണമായി. ഈ സമയത്ത്, റഷ്ദി രണ്ട് പ്രിയപ്പെട്ട എഴുത്തുകാരുടെ പേരുകളിൽ നിന്ന് പ്രചോദനം ഉൾക്കൊണ്ട് ജോസഫ് ആന്റൺ എന്ന അപരനാമം സ്വീകരിച്ചു. ഒളിവിൽ കഴിഞ്ഞ ആദ്യ വർഷങ്ങളിൽ റഷ്ദിയിലെ സമ്മർദ്ദം വളരെ വലുതായിരുന്നു. ബ്രിട്ടനിലെയും അമേരിക്കയിലെയും പുസ്തകശാലകൾക്ക് നേരെ ബോംബെറിഞ്ഞതും പുസ്തകത്തിന്റെ ജാപ്പനീസ് വിവർത്തകന്റെ കൊലപാതകവും ഉൾപ്പെടെ, തുടർച്ചയായ അക്രമങ്ങൾ പോലെ തന്നെ ഫത്‌വയും കൊലപാതക ഭീതിയും തീർച്ചയായും അതിന്റെ വലിയൊരു ഭാഗമായിരുന്നു. വിവാദം അവസാനിപ്പിക്കാനുള്ള ഒരു ശ്രമമായി, 1990 അവസാനത്തോടെ താൻ ഇസ്ലാം മതം സ്വീകരിച്ചതായി റഷ്ദി പ്രഖ്യാപിച്ചു. തന്റെ പുതുക്കിയ വിശ്വാസത്തിന്റെ അടയാളമായി, നോവലിന്റെ പേപ്പർബാക്ക് പതിപ്പ് പ്രസിദ്ധീകരിക്കുന്നതിനെ പിന്തുണയ്ക്കില്ലെന്ന് റഷ്ദി പ്രസ്താവിച്ചു. "പരിവർത്തനം" ഫത്‌വയെ ബാധിച്ചില്ല, ഖൊമേനിയുടെ പിൻഗാമി ഫത്വയുടെ പ്രസക്തി ആവർത്തിച്ചു. റഷ്ദി പിന്നീട് തന്റെ മതപരിവർത്തനം ഉപേക്ഷിച്ചു, ഇത് തന്റെ ജീവിതത്തിലെ ഏറ്റവും വലിയ പിശകാണെന്ന് പിന്നീട് റഷ്ദി വിശേഷിപ്പിച്ചു.
റഷ്ദി വിവാദത്തിന്റെ സമയത്ത്, പടിഞ്ഞാറൻ രാജ്യങ്ങളിൽ പരസ്പരം എതിർത്ത് രണ്ട് വലിയ ക്യാമ്പുകൾ വികസിച്ചു. ആദ്യത്തേത് ശക്തമായ പാശ്ചാത്യ തത്വമെന്ന നിലയിൽ ആവിഷ്കാര സ്വാതന്ത്ര്യത്തിന് വേണ്ടി തീവ്രമായി വാദിച്ചു. ഈ ക്യാമ്പിൽ പ്രാഥമികമായി റഷ്ദി, അദ്ദേഹത്തിന്റെ നോവലിന്റെ പ്രസാധകർ, നിരവധി പാശ്ചാത്യ പത്രപ്രവർത്തകർ, കൂടാതെ നിരവധി ഉന്നത എഴുത്തുകാരും ഉൾപ്പെടുന്നു. രണ്ടാമത്തെ ക്യാമ്പ് മുസ്ലീം ന്യൂനപക്ഷ സമുദായങ്ങളുടെ അവകാശങ്ങൾക്കും സംവേദനക്ഷമതയ്ക്കും മുൻഗണന നൽകി. വിവാദത്തിനുള്ള ഏത് പരിഹാരവും മുസ്ലീങ്ങളെ നീതിയോടെയും ആദരവോടെയും പരിഗണിക്കുന്നുവെന്ന് ഉറപ്പാക്കണമെന്ന് ഇവരും ശക്തമായി വാദിച്ചു. ഈ ക്യാമ്പിൽ പ്രധാനമായും ബ്രിട്ടനിലെ മുസ്ലീം സംഘടനകളായ ഇസ്ലാമിക് ഡിഫൻസ് കൗൺസിൽ, ബ്രിട്ടനു പുറത്തുള്ള മുസ്ലീം സംഘടനകൾ, ബ്രിട്ടനിലെ പ്രമുഖ മതനേതാക്കളായ ചീഫ് റബ്ബി, കാന്റർബറി ആർച്ച് ബിഷപ്പ് എന്നിവരും, ശ്രദ്ധേയമായ രാഷ്ട്രീയ നേതാക്കളും ഉൾപ്പെടുന്നു. ഈ ക്യാമ്പിലെ ചിലർ റഷ്ദിയുടെ നോവലിന്റെ നിന്ദ്യമായ സ്വഭാവത്തെ അപലപിക്കുന്നതോടൊപ്പം രചയിതാവിന്റെ ആവിഷ്കാര സ്വാതന്ത്ര്യത്തിനുള്ള അവകാശത്തെയും അംഗീകരിച്ചിരുന്നു.
പക്ഷെ റഷ്ദിക്കും അദ്ദേഹത്തിന്റെ ചില തീവ്ര പ്രതിരോധക്കാർക്കും, അഭിപ്രായസ്വാതന്ത്ര്യം എന്നത് പലപ്പോഴും വിമർശനാത്മക പരിശോധനയ്ക്ക് വിധേയമല്ലാത്ത ഒരു തത്വമായിരുന്നു. റഷ്ദിയുടെ പ്രമുഖരായ പല പിന്തുണക്കാരെയും പോലെ, എലൈറ്റ് സോഷ്യൽ സർക്കിളുകളിൽ റഷ്‌ദിയും ഉണ്ടായിരുന്നു. വലിയ മാധ്യമ സ്ഥാപനങ്ങളിലേക്കും പ്രസാധകരിലേക്കും ഉള്ള അദ്ദേഹത്തിന്റെ ബന്ധം, അദ്ദേഹത്തിന് തന്റെ കാഴ്ചപ്പാടുകൾ പ്രകടിപ്പിക്കാനും പൊതുജനാഭിപ്രായം രൂപപ്പെടുത്തുന്നതിനും കഴിയുന്ന ശക്തമായ ഒരു പ്ലാറ്റ്ഫോം നൽകി. തന്റെ ബോധ്യങ്ങളും അഭിപ്രായങ്ങളും പ്രകടിപ്പിക്കാനുള്ള സ്വാതന്ത്ര്യം മാത്രമല്ല, തന്റെ ശബ്ദം ജനങ്ങളെ കേൾപ്പിക്കാനുള്ള ശക്തിയും റഷ്ദിക്ക് ഉണ്ടായിരുന്നു. മിക്ക ബ്രിട്ടീഷ് മുസ്ലീങ്ങളും, നേരെമറിച്ച്, ഒരു അധഃസ്ഥിത സമുദായത്തിലെ അംഗങ്ങളായിരുന്നു. അവർക്ക് സൽമാൻ റഷ്ദിയുടെ അധികാരമോ പദവിയോ ഇല്ലാതിരുന്നതിനാൽ, അവരുടെ ശബ്ദം പലപ്പോഴും അവഗണിക്കപ്പെടുകയോ അല്ലെങ്കിൽ കേൾക്കാതെ പോകുകയോ ചെയ്തു, ഈ യാഥാർത്ഥ്യം അവരുടെ നിരാശയ്ക്ക് ആക്കം കൂട്ടി. ലളിതമായി പറഞ്ഞാൽ, ബ്രിട്ടീഷ് മുസ്‌ലിംകൾ തന്നെ ചെയ്യാത്ത രീതിയിൽ ഇസ്‌ലാമിന്റെ പൊതു ആഖ്യാനം രൂപപ്പെടുത്താൻ റഷ്ദിക്ക് സാധ്യമായിരുന്നു.
ദി സാത്താനിക് വേഴ്‌സസിന്റെ പ്രസിദ്ധീകരണത്തിനുശേഷം, ബ്രിട്ടനിലെ പലർക്കും, മിക്ക മുസ്‌ലിംകളും വ്യക്തമാക്കിയ വിവരണങ്ങളേക്കാൾ ഇസ്‌ലാമിന്റെ ഉത്ഭവത്തെക്കുറിച്ചുള്ള റഷ്ദിയുടെ പതിപ്പ് കൂടുതൽ പരിചിതമായിരുന്നു. റഷ്ദിയുടെ ഇസ്‌ലാമിന്റെ കഥ റഷ്ദി ഓറിയന്റലിസ്റ്റ് വിവരണങ്ങളിൽ പ്രതിഫലിക്കുന്ന കൊളോണിയൽ ശക്തിയോടൊപ്പമാണ് അണിനിരക്കുന്നതെന്നും അത്തരം അധികാരത്തിന്റെ ഇരകളോടൊപ്പമല്ലെന്നും പല മുസ്ലീങ്ങൾക്കിടയിലും ധാരണ സൃഷ്ടിച്ചു. പടിഞ്ഞാറൻ രാജ്യങ്ങളിലെ മുസ്‌ലിം ന്യൂനപക്ഷങ്ങളോടുള്ള പടിഞ്ഞാറൻ ജനതയുടെ പല മുൻവിധികളുടെ വളർച്ചയിലും റഷ്ദി കാര്യമായ സ്വാധീനം ചെലുത്തി, അതിനെയാണ് നമ്മൾ ഇപ്പോൾ ഇസ്ലാമോഫോബിയ എന്ന് വിളിക്കുന്നത്. റഷ്ദി വിവാദം യൂറോപ്പിലും ബ്രിട്ടനിലും, ബഹുസാംസ്‌കാരികതയെ വിവാദ പ്രശ്‌നമാക്കി സൃഷ്ടിച്ചതിന് ഒരു വലിയ ഉത്തേജകമായിരുന്നു.
Comments
Post a Comment